De tuinboon Vicia faba is een plant die behoort tot de vlinderbloemenfamilie (Leguminosae of Fabaceae). Tuinboon ook gekend als labboon is een winterhard eenjarig peulgewas afkomstig uit het Middellands-Zeegebied.

Van tuinbonen worden zowel de jonge bladscheuten als de peulen en de zaden gegeten. Maar meestal worden ze gebruikt als droogboon. Ze hebben een ietwat bittere smaak die te wijten is aan het looizuur dat ze bevatten.

Tuinbonen worden tussen 70 cm en 140 cm hoog naar gelang het ras met groene, geveerde bladeren die in een punt eindigenen. De witte of roze bloemen met zwarte vlekken op de vleugels verschijnen in trossen in de oksels van het ten zijn grote platte peulen die 10 tot 20 cm lang en wel tot 4 cm breed kunnen zijn en afgeplatte ovale zaden bevatten.

Ze houden van een vochthoudende grond met een Ph van 7-8 op een koele maar zonnige plaats. Vermijd het telen van tuinbonen op droge gronden. Houd de grond onkruid vrij en zorg voor een steun, vooral als je hoge rassen neemt. Na de 8^ste bloemtros mag je de groeikop weg snoeien.

In januari en februari kan je tuinbonen voorzaaien in potjes of de volle grond van een koude bak of licht verwarmde kas, om ze buiten te planten vanaf maart.

Vanaf half maart kan je rechtstreeks ter plaatse zaaien in rijen van 60 cm en 15 cm in de rij. Steek de zaden gerust 5 cm diep in de grond en op lichte grond zelfs op 9 cm. Je kan de jonge plantjes ook verplanten tot ze ongeveer 12 cm hoog zijn. Ze zijn een weinig tegen de vorst bestand.

Plant uw labbonen naast struikboontjes zodat die laatste minder wind vangen. Of zet dille en/of bonenkruid naast uw tuinbonen om de zwarte boneluizen uit de buurt te houden.

Verse tuinbonen worden gegeten als ze nog jong en mals zijn. Tuinbonen in serre geteeld kunnen dus al vroeg op je bord komen. Zulke jonge peulen die nog geen zaden bevatten kunnen gekookt worden als groente.

De jonge bladeren kunnen ook gegeten worden hetzij rauw of gekookt als spinazie. De zaden worden soms gebakken waarbij de huid openspringt en dan gezouten en / of gekruid, wordt dat een heerlijk knapperige snack.

Tuinbonen in combinatie met soja en chili peper geven een pittig gefermendeerde pasta.

Van oudere peulen worden enkel de zaden gegeten, haal ze uit de peul en koken.

Tuinbonen in de peul kunnen 1 tot 2 weken bewaren bij een temperatuur van 0°C.

Tuinbonen zijn rijk aan tyramine. Mensen die als medicijn monoamineoxidaseremmers gebruiken (een in Nederland eigenlijk nauwelijks meer gebruikte klasse van antidepressiva) mogen daarom geen tuinbonen eten.

Tuinbonen bevatten ook de alkaloïden vicine en convicine. Deze stoffen kunnen bij patiënten, waarbij het enzym Glucose-6-fosfaatdehydrogenase (G6PD) niet goed wordt aangemaakt, "favisme" veroorzaken.

De term favisme verwijst naar het Latijnse woord voor boon, faba. Bij favisme of bonenziekte is het ziektebeeld als van hemolytische anemie (versterkte afbraak van erythrocyten (rode bloedcellen) en ontoereikende aanmaak ervan) met icterus (geelzucht) en hemoglobinurie (het voorkomen van hemoglobine in de urine).

Deze ziekte komt in bepaalde etnische groepen vrij veel voor maar is in Nederland zeldzaam.

Labbonen zijn een goede bron van kalium, vezels en vitaminen A en C, weinig eiwit.

Leuk om weten

Geschiedenis

Tuinbonen worden al zeer lang verbouwd en werden al in 6000 v. Chr. in het Middellands Zeegebied gegeten. De zaden waren toen echter nog vrij klein en zijn voor het eerst gevonden bij archeologische opgravingen bij Nazareth in Israël. In Europa wordt al voor 1492 melding gemaakt van de tuinboon. In Nederland wordt traditioneel de tuinboon met bonenkruid gegeten.

De boon in het sprookje 'Jaapje en de bonenstaak' is een tuinboon.

Weetje

In het oude Griekenland en Rome, werden bonen gebruikt om te stemmen: een witte boon werd gebruikt voor een ja-stem uit te brengen en een zwarte boon om nee te stemmen.

Ook In het oude Griekenland en Rome, werden bonen gebruikt als voedsel voor de doden, zoals tijdens de jaarlijkse Lemurië festival.

Een oude traditie In Portugal isde "King Cake" een kerst-cake daar genoemd "Bolo Rei" te bakken waar een tuinboon in weggestoken zit. Hij die het stuk met de boon op zijn bord krijgt, wordt verondersteld om het volgend jaar de cake te bakken.

Volgens een Europese overlevering zou het planten van tuinbonen op de nacht van Goede vrijdag geluk brengen.

Leuk om weten

Taxonomische indeling

Tuinboon
Tuinboon in bloei
Taxonomische indeling
Rijk	Plantea (Planten)
Stam	Embryophyta (Landplanten)
Klasse	Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade	Angiospermae (Bedektzadigen)
Clade	'nieuwe' Tweezaadlobbigen
Clade	Fabiden
Orde	Fabales
Familie	Leguminosae (Vlinderbloemenfamilie)
Geslacht	Vicia (Wikke)
Vicia faba i

Voedingswaarde

per 100 gram

341.  Kcal
11    gr. water
58,29 gr. koolhydraten
26,12 gr. eiwit
1,82  gr. suikers
1,53  gr. vet
25    gr. vezels
                     

Mineralen

103  mg. calcium, Ca
6,70 mg. ijzer, Fe
192  mg. magnesium, Mg
421  mg. fosfor, P
1062 mg. kalium, K
13   mg. natrium, Na
3,14 mg. zink, Sn
0,82 mg. koper Cu
                     

Vitaminen

0,55 mg. B1 (Thiamine)
0,33 mg. B2 (Riboflavine)
2,83 mg. B3 (Niacine)
0,37 mg. B6 (Pyrixodine)
104  µg. B11 (Foliumzuur)
1,40 mg. C (Ascorbinezuur)
9    µg. K (Filochinon)
                     

In andere talen

• FRANÇAIS: fève maraîchère
• DEUTSCH: Ackerbohne
• ENGLISH: Broad bean
• ITALIANO: Vicia faba
• PORTUGUÊS: Vicia faba
• ESPAÑOL: Haba
• DANSK: Hestebønne
• POLSKI: Bób
• NORSK: Hestebønn
• SVENSKA: Bondböna

Recepten

Bruschetta met Tuinbonen en Pecorino kaas

Ingrediënten

• stuk pecorino kaas ± 200 gram
• 250 gram ongedopte tuinbonen. Als je gedopte koopt heb je er ongeveer 100 gram nodig.
• handje verse spinazie
• sap van 1 citroen
• takje verse munt
• een tomaatje
• wat doperwten
• 1 (oud) stokbrood
• 2 tenen knoflook
• olijfolie

Bereiding

Voor de bruschetta's

1. Zoals ik al eerder zei verschillen bruchetta’s en crostini’s niet veel. Een recept van crostini’s vindt je ook op deHardeGarde. Dit recept kun je gebruiken met als enig verschil dat je wat dikkere plakken brood gebruikt die je net iets korter in de oven doet. Zodat ze net wat zacht van binnen blijven.

Voor de topping

2. Dop de tuinbonen. Zelf vind ik het het lekkerst om ze dubbel te doppen. Dat is echter meer werk en smaken verschillen. Was de spinazie en verwijder de harde steeltjes. Meng de bonen met de spinazie. Scheur of snij de 2 à 3 blaadjes munt en meng die er ook door heen. Als je het lekker vindt kun je nu ook nog een tomaatje er door snijden. En de erwten. Op de foto is de bruchetta ook met erwten. Zelf hou ik daar niet zo van dus laat ik die achterwegen.
3. Snij de tomaat in vieren en verwijder het natte gedeelte (de zaadjes). Snij verder fijn en meng er ook door. Nu maak je deze groente mix aan met het sap van – naar smaak een halve of een hele) – citroen, ruim olijfolie en zout en peper.
4. Even 10 minuten of een kwartiertje laten intrekken. Proeven en fine-tunen. Vervolgens verdelen over de (lauw-warme) bruschetta’s en garneren met krullen pecorino.

Bron: Een recept van top chef: Vincent

Rundvlees in rode wijn

Ingrediënten 4 pers.

• 2 eetl. zonnebloemolie
• 1 grote ui, in schijfjes gesneden
• 450 gr. mager runderstoofvlees, in blokjes gesneden
• 250 gr. jonge worteltjes
• 250 gr. jonge pastinaak
• 250 gr. champignons
• 1 teentje knoflook, fijngehakt
• 1 fles volle rode wijn
• geraspte schil en sap van 1 sinaasappel
• 1 takje verse tijm
• 1 takje verse rozemarijn
• 1 laurierblaadje
• 200 g gedopte, verse tuinbonen, of diepvriestuinbonen, ontdooid
• peper en zout

Om af te werken :

• 2 eetl. fijngehakte peterselie
• 3 eetl. cognac

Bereiding

1. Verwarm de oven voor op 150°C/gasstand 1. Verhit de olie in een grote vuurvaste schotel. Voeg de ui toe en laat 5 minuten op een middelhoog vuur bakken tot de ui een beetje zacht en bruin van kleur wordt. Voeg het rundvlees toe en laat circa 5 minuten bakken, daarbij vaak roeren tot de stukjes vlees aan alle kanten bruin zijn. Roer worteltjes, pastinaak, champignons en knoflook erdoor.
2. Voeg wijn, sinaasappelschil en sap, tijm, rozemarijn, laurierblaadje en een beetje peper en zout toe. Roer goed. Breng aan de kook, dek de schotel af en zet die in de oven. Laat gedurende 1¼ uur koken.
3. Haal het deksel van de schotel en laat nog 30 minuten koken, terwijl u een- of tweemaal roert. Voeg de tuinbonen toe en laat nog 30 minuten onafgedekt koken. Roer het geheel opnieuw een- of tweemaal goed door.
4. Proef en breng indien nodig op smaak. Voeg de peterselie toe. Warm de cognac op in een kleine steelpan en giet de cognac over de stoofschotel. Steek het gerecht onmiddellijk in brand en draag de schotel naar de tafel terwijl de cognac nog brandt.

Variaties en tips :

5. U kunt de tuinbonen vervangen door kleine broccoliroosjes of gedopte erwtjes.
6. Voor een alledaags gerecht gebruikt u 750 ml runderbouillon, bij voorkeur zelfgemaakt (zie deze website), of bier in plaats van wijn. Grote worteltjes en pastinaken, in beetgrote stukken gesneden, zijn voor een alledaags gerecht goedkoper dan jonge groenten en u hoeft de stoofschotel niet te flamberen.

Bron : allrecipes