Gember

Zingiber officinale

Gember Zingiber officinale is een tropisch kruid met wortelstokken uit de gemberfamilie (Zingiberaceae) dat ongeveer 0,90 - 1,50m hoog op groeit. De langwerpige bladeren ruiken zeer lekker.

Gember is een specerij die veel in de keuken wordt gebruikt. Hij heeft een scherpe maar aangename smaak. Gember wordt gewonnen uit de wortelstok van de gemberplant.

Gember is een van de meest geteelde specerijen en staat in onze streken al sinds eeuwen hoog op het menu.

Hij wordt ook al eeuwen lang wereldwijd veel gebruikt als specerij maar ook als kruidengeneesmiddel.

Gemberplanten worden vermeerderd door ze te scheuren.

Gember kun je ook in een pot planten. Men legt hiervoor een stuk wortel in een pot met vochtige aarde, dekt hem half toe zodat nog iets van de wortel zichtbaar is en zet hem op een warme vensterbank. In korte tijd zullen zich lootjes ontwikkelen en na enkele weken rietachtige bladeren. Deze zijn eetbaar en kunnen fijngehakt aan salades of soepen toegevoegd worden.

De jonge wortels van gember zijn sappig en vlezig met een zeer zachte smaak. Men gebruikt ze gemarineerd in de azijn in de Japanse keuken, of als bestanddeel in masala in de Indische keuken.

De rijpe wortels zijn vezelig, bijna droog en hebben een meer uitgesproken smaak. zeer oude wortels, hebben een zeer sterke smaak en worden vaak in de Chinese keuken gebruikt om sterke geuren en smaken zoals deze van de zeevruchten en schaap te verdoezelen.

Gember kan gedroogd gebruikt worden, en wordt dan geraspt. Gedroogde gember is scherper van smaak dan verse gember. Gember wordt ook wel ingemaakt in geconcentreerd suikerwater.

Gember wordt in Nederland vooral gebruikt in koek en gebak, bijvoorbeeld in ontbijtkoek.

Bieslook kan je fijngesnippert invriezen, drogen is af te raden omdat het vlug zijn aroma verliest. In de Indonesische keuken wordt gember veel gebruikt in allerlei hartige gerechten, onder andere in een bij veel mensen geliefd gerecht zoals Babi Ketjap. Djahé is de Indonesische benaming voor gemalen gemberwortel.

Verse gember kan je gedurende enkele weken in de koelkast bewaren. Gember kan je ook goed invriezen. Als je gember nodig hebt rasp je wat van het ingevroren stukje af. Zo heb je altijd verse gember in huis.

De etherische olie wordt gebruikt om in parfums te worden verwerkt. Maar er zijn nog meer toepassingen met gember, zoals:

  • Stemgember: gember op zoet water
  • Gemberbier: een lichte biersoort die met gember wordt gebrouwen
  • Ginger ale: een in de handel verkrijgbare frisdrank
  • gekonfijte gember: gesuikerd zacht gembersnoep.
  • ingelegde gember: gemberstukken in azijn.
  • Gemberjam

De genezende werking van verse gember hebben we te danken aan de etherische olie die in de wortels zit. Deze zet het lichaam aan om meer witte bloedlichaampjes aan te maken die zich verzetten tegen infecties. Gember activeert ook het zelfreinigingvermogen van het lichaam door de spijsvertering wat sneller te laten werken. De afvalstoffen worden daardoor beter afgevoerd.

Gember wordt al generaties lang gebruikt als afrodisiacum omdat het libido door het gebruik ervan gestimuleerd zou worden.

Gember zou ook een verwarmend effect hebben en de bloedcirculatie stimuleren. Gember kan ook toegepast worden bij spijsverteringsproblemen zoals: indigestie, winderigheid, misselijkheid (ook bij zwangerschap), zeeziekte en braken. Het neutraliseert zuren. Helpt ook bij duizeligheid, reisziekte, verkoudheid en griep. Het verlicht de pijn bij artritis.

Gember kan het aspirientje vervangen dat dagelijks geslikt wordt om het risico op bloedklontering (gevolg trombose) te verminderen. Als je gember gedurende langere tijd gebruikt verdunt het je bloed. Gember werkt dan ook hetzelfde als aspirine. Gember gaat dus ook de vorming van trombose tegen en kan helpen de cholesterolspiegel te verlagen.

Gember verteert ook darmparasieten en hun eitjes. Als ontstekingsremmer heeft gember meer dan 12 stoffen die beter werken dan vitamine C. Hiermee is gember een uitstekende ontstekingsremmer en kan gember dan ook gebruikt worden om allerlei stofwisselingsproblemen te verminderen.

Gember versterkt de hartspier. Gember helpt bij koorts. Ook kun je gember gebruiken als opwarmertje bij koude rillingen. Medicijnen tegen een maagzweer doen vaak alleen aan symptoombestrijding terwijl het gebruik van gember meer zou genezen.

WAARSCHUWING

Mensen die problemen hebben met galstenen kunnen gember beter vermijden. Langdurig gebruik van gember tijdens de zwangerschap wordt afgeraden. Het beste is gember in te nemen tijdens de maaltijd. Niet gember innemen op een lege maag, dit kan brandend maagzuur veroorzaken.

Leuk om weten

Gember als wondermiddel voor alledaagse kwalen

Volgens wetenschapper en vooraanstaand kruidendeskundige Dr. Stephen Fulder is er geen beter middel om alledaagse kwalen te bestrijden dan gember. Hij is er zelfs van overtuigd dat geen enkele ander kruid gember kan vervangen als het om misselijkheid en braken gaat. Zo is uit een onderzoek in het Bartholomew's Hospital in Londen gebleken, dat gember het ideale middel is om misselijkheid bij patiënten die bijkomen uit de narcose na een operatieve ingreep te voorkomen. Hebt u last van reis- of zeeziekte, neem dan een half uur voor vertrek 1 gram gedroogde gember in. Kauw ook tijdens de reis op stukjes gember. Volgens Fulder wordt de reis er een stuk plezieriger door.

Last van pijnlijke gewrichten of spieren? Meng één deel gembersap met 5 delen sesamolie en wrijf de pijnlijke plekken ermee in. U kunt de olie ook gebruiken bij oorpijn door twee druppels in een plukje watten te laten trekken en dit in de gehoorgang aan te brengen.

Voor problemen met de luchtwegen kan een gembercompres worden gebruikt: doe 100 gram fijngeraspte gember in een goed dichtgebonden linnen of katoenen zakje. Leg dit vervolgens in een grote schaal heet water van ongeveer 70 graden C. Houd deze temperatuur op peil tot het water geel verkleurt (u mag het water eventueel iets warmer maken). Dompel een handdoek in deze vloeistof en leg deze zo heet mogelijk op de borst. Bij afkoeling de vloeistof opnieuw verhitten. Als de huid rood is geworden heeft het kompres zijn werk gedaan en is de bloedcirculatie in dat gebied gestimuleerd. Op dezelfde manier kunt u te werk gaan bij pijn, zwelling en ontstekingen.

Om het transpireren te bevorderen, matige koorts te bedwingen en een verkoudheid of griep te verdrijven, kan een gemberdrankje worden gemaakt: rasp een stukje verse gember ter grootte van een half suikerklontje (ca. 1 gram) boven een waterglas. Voeg het sap van een halve citroen toe, vul het glas verder met heet water en zoet het met een weinig honing.

Maar ook als u niets mankeert, is gember oergezond. Maak eens apel-gember-jam: kook 1 kilo suiker in 1 liter water, voeg 1 kilo geschilde en klein gesneden appeltjes (zonder klokhuis) toe en 50 gram geraspte gemberwortel. Zet de jam op een laag vuur tot het helder is en giet de jam vervolgens over in potjes. Verrukkelijk…

Gember is in allerlei soorten te koop bij supermarkten, toko's en reformhuis.

Bron: Gember, geschiedenis, recepten en medicinale werking door Dr. Stephen Fulder (uitg. Bigot & van Rossum).

S.Couvée

Oorspronkelijk gepubliceerd in De Natuur Uw Arts, 21ste jaargang, Nr. 130

Gember als middel tegen eierstokkanker

Dinsdag 18 april 2006 - Gember staat al langer bekend om zijn geneeskrachtige werking. Uit nieuw onderzoek blijkt dat gember ook goed is voor vrouwen die aan eierstokkanker lijden. Onderzoekers aan de universiteit van Michigan hebben ontdekt dat gember kankercellen doodt.

Eveneens blijkt uit hun onderzoek dat de plant kankercellen ervan weerhoudt om immuun te worden voor de behandeling. De uitkomsten bieden nieuwe hoop voor kankerpatiënten. Dit meldt BBC nieuws.

De onderzoekers gebruikten gemberpoeder dat gelijk is aan het poeder dat in de supermarkt te koop is. Via een oplossing brachten ze het in bij eierstok-kankercellen. In alle testen overleefden de kankercellen het niet. Het is daarnaast ook positief dat bij het gebruik van gember geen vervelende bijeffecten optreden.

Engelse kankerdeskundigen geven echter aan dat gember weliswaar in de toekomst een bestanddeel kan vormen van een nieuw geneesmiddel, maar dat verder onderzoek noodzakelijk is. "Het is niet zo dat mensen nu als de wiederweerga naar de supermarkt moeten rennen om gemberpoeder in te slaan", aldus een van hen.

Wel zijn de uitkomsten van het onderzoek bemoedigend. De wijze waarop de kankercellen stierven in het onderzoek bieden hoop. Normaal gesproken worden de aangetaste cellen na verloop van tijd immuun voor de standaard chemokuur. Met het gebruik van gember gebeurt dit niet.

Weetje

Veel mensen in Nederland houden niet zo van gember, als zij er niet van jongs af aan mee kennis hebben gemaakt. De liefhebbers zijn er meestal dol op.

In kleine hoeveelheden kan gember echter de smaak van een gerecht sterk verbeteren, bijvoorbeeld in een fruitsalade. Ook pannenkoeken met gember worden wel gegeten.

Gember wordt veel in de Joodse keuken toegepast, bijvoorbeeld in gemberbolus (gebak). Gember vormt een onderdeel van het kerriemengsel.

Gember zou voor het eerst in Europa gebracht zijn door Marco Polo, die het in China had gezien. Het wordt daar al 3000 jaar geteeld. Vooral in Duitsland werd gember erg geliefd. De Spanjaard Mendoza bracht de gemberteelt in het begin van de 16de eeuw naar West-Indië.

De meeste gember komt van oudsher uit India. Ook West-Afrika, Jamaica, Nigeria, Japan en China zijn grote producenten.

Leuk om weten

Taxonomische indeling
Gember
Flinke Gemberplanten

Flinke Gemberplanten

Taxonomische indeling
Rijk: Plantea (Planten)
Stam: Embryophyta (Landplanten)
Klasse: Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade: Bedektzadigen
Clade: Eenzaadlobbigen
Clade: Commeliniden
Orde: Zingiberales
Familie: Zingiberaceae (Gemberfamilie)
Zingiber officinale

In andere talen
  • FRANÇAIS: Gingembre
  • DEUTSCH: Ingwer
  • ENGLISH: Ginger
  • ITALIANO: Zenzero
  • PORTUGUÊS: Gengibre
  • ESPAÑOL: Jengibre o kion
  • DANSK: Ingefær
  • POLSKI: Imber
  • NORSK: Ingefær
  • SVENSKA: Ingefära