Mierikswortel Armoracia rustiana ook wel peperwortel genoemd, is een plant uit de kruisbloemenfamilie (Brassicaceae).

Mierik heeft een witte penwortel die als mierikswortel bekend is. Eerst vormt ze een rozet van puntige getande bladeren met lange stelen, waaraan eind mei helderwitte bloemen verschijnen. Het is een winterharde vaste plant met sterk smakende vlezige wortels die veel vitamine C en calcium bevatten.

Dit forse kruid dat inheems is in westelijk Azië, meer bepaald uit Rusland en de Oekraïne, wordt in Groot-Brittanië, Noord-Amerika en Nieuw-Zeeland aangetroffen op braakliggend terrein en in bermen. Mierik of mierikswortel heeft talloze uitstekende culinaire en geneeskrachtige eigenschappen.

Elk klein stukje wortel dat na de oogst in de grond overblijft gaat opnieuw uitlopen, waardoor deze plant algauw uw hele tuin kan innemen. Bij het raspen kunnen uw ogen wel eens gaan tranen.

Mierik is het eenvoudigst te vermeerderen via wortelstekken van ± 20 cm lang, die je van de hoofdwortel kunt wegsnijden. Stekken kan je nemen van voorjaar tot einde herfst. Plant ze direct op een wijze dat de top ongeveer 1 cm diep onder de grond komt, en 30 à 40 cm uit elkaar in lichte, goed bewerkte en vochthoudende grond, op een zonnige plaats.

Omdat deze plant gemakkelijk gaat woekeren en je hem niet meer weg krijgt in dat geval, is het beter om hem in een bodemloze (of met grote afvoergaten) vuilnisemmer (welke je uiteraard volledig ingraaft) te telen. Op die manier kan je hem beter onder controle houden.

Scheur de pollen in de herfst van het derde jaar, na de oogst, en behandel ze zoals hierboven beschreven.

Verse bladeren kan je plukken van begin voorjaar tot begin zomer. De wortels kan je oogsten van begin voorjaar tot begin winter. De wortels hebben de beste smaak in de herfst.

De wortels kunt u op een koele plaats bewaren in kistjes gevuld met vochtig zand.

Mierikswortel mag je nniet koken? hij wordt uitsluitend rauw gegeten en verwerkt in of toegevoegd aan allerlei recepten.

De witte wortel wordt geraspt waarbij een vluchtige verbinding (allylisothiocyanaat) vrij komt, die een scherpe, op mosterd lijkende smaak heeft. De stof wordt bij kneuzing van de celstructuur van de wortel door een enzym aangemaakt. De smaak loopt daarna snel terug. Toevoeging van zuur, bij voorkeur azijn gaat deze reactie tegen en stabiliseert de smaak.

De wortel was 3000 jaar geleden al bij de Oude Grieken bekend en wordt veel in Noord- en Centraal-Europa toegepast. In de joodse keuken wordt hij gebruikt als smaakmaker, bijvoorbeeld bij vis. Tijdens het Pesachfeest wordt mierikswortel gegeten als 'maror', het bittere kruid, dat symbool staat voor de moeilijke tijd die de joden hadden tijdens de slavernij in het Oude Egypte. In Japan is er een sterkere variant (wasabia japonica) die niet met zuur gecombineerd wordt en een vast onderdeel van sushi is onder de naam wasabi.

De wortel is erg populair in de Verenigde Staten en wordt vooral in het stroomgebied van de Mississippi rond St. Louis verbouwd. De teelt begon hier rond 1800 door Duitse immigranten.

De allereerste blaadjes van de mierikswortel kunnen al in de sla. Je kan ze ook bereiden zoals spinazie.

De witgele mierikswortelbloemen hebben een heerlijk aroma. U kunt ze gebruiken op rauwkost schotels als decoratie én voor de smaak.

De wortel heeft een antibotische werking en stimuleert hierdoor de bloedsomloop. Mierikswortel stimuleert eveneens de spijsvertering en is urineafdrijvend. Een papverband van de vermalen wortels kunnen klachten als gevolg van reuma, artritis en ischias verlichten.

Mierikswortel bevat veel vitamine C. Recepten met mierikswortel zijn aan te bevelen bij voorjaarsmoeheid en vitaminetekort. Mierikswortel werkt ook slijmoplossend en is daardoor een goed middeltje tegen aanslepende hoest.

In de buurt van wortelgroenten geplant, verhoogt hij de weerstand tegen planteziekten. Bespuit appelbomen met een aftreksel van de bladeren om bruinrot te voorkomen.

De consumptie van mierikswortel wordt wel aanbevolen als therapie tegen jicht als gevolg van een overconsumptie van eiwitten, maar het eten van een te grote hoeveelheid kan pijnlijke gevolgen bij het plassen opleveren. Bij bijzonder grote hoeveelheden kan bloederige diarree en overgeven optreden. Maar in beperkte hoeveelheden wordt het algemeen als veilig beschouwd.

Mierikswortel bevat ook een peroxidase-enzym. Het kan met behulp van waterstofperoxide organische verontreinigingen in water oxideren en daarmee verwijderen.