Een percussie-instrument is een muziekinstrument dat klinkt door te worden geslagen of geschraapt door een klopper, inclusief bevestigde of ingesloten kloppers of rammelaars die met de hand worden geslagen, geschraapt of gewreven of tegen een ander soortgelijk instrument worden geslagen. Buiten zoomusicologische instrumenten en de menselijke stem, wordt aangenomen dat de percussiefamilie de oudste muziekinstrumenten omvat.
De percussiesectie van een orkest bevat meestal instrumenten zoals de pauken, snaredrum, basdrum, cimbalen, driehoek en tamboerijn. De sectie kan echter ook niet-percussieve instrumenten bevatten, zoals fluitjes en sirenes, of een geblazen schelp. Percussieve technieken kunnen zelfs op het menselijk lichaam zelf worden toegepast, zoals bij body percussion. Aan de andere kant maken toetsinstrumenten, zoals de celesta, normaal gesproken geen deel uit van de percussie-sectie, maar toetsenbord-percussie-instrumenten zoals het klokkenspel en xylofoon (die geen pianotoetsenborden hebben) zijn inbegrepen.
Percussie-instrumenten worden meestal in twee klassen onderverdeeld: percussie-instrumenten met toonhoogte, die noten met een identificeerbare toonhoogte produceren, en percussie-instrumenten zonder toonhoogte, die noten of geluiden met een onbepaalde toonhoogte produceren.
Percussie-instrumenten kunnen niet alleen ritme spelen, maar ook melodie en harmonie.
Percussie wordt gewoonlijk "de ruggengraat" of "de hartslag" van een muzikaal ensemble genoemd, waarbij vaak wordt samengewerkt met basinstrumenten, indien aanwezig. In jazz- en andere populaire muziekensembles worden de pianist, bassist, drummer en soms de gitarist de ritmesectie genoemd. De meeste klassieke stukken die sinds de tijd van Haydn en Mozart voor volledig orkest zijn geschreven, zijn georkestreerd om de nadruk te leggen op strijkers, houtblazers en koperblazers. Vaak wordt er echter minstens één paukenpaar bijgeleverd, hoewel ze zelden continu spelen. Ze dienen eerder als extra accenten als dat nodig is. In de 18de en 19de eeuw werden andere percussie-instrumenten (zoals de driehoek of cimbalen) gebruikt, wederom over het algemeen spaarzaam. In de klassieke muziek van de 20ste eeuw kwam het gebruik van percussie-instrumenten steeds vaker voor.
In bijna elke muziekstijl speelt percussie een centrale rol. In militaire marcherende bands en pijpen en drums is het het ritme van de basdrum die de soldaten in de pas en met een regelmatige snelheid houdt, en het is de strik die die heldere, beslissende lucht geeft op de melodie van een regiment. Bij klassieke jazz denk je bijna meteen aan het kenmerkende ritme van de hi-hats of het ride-cimbaal als de word-swing wordt uitgesproken. In de meer recente populaire muziekcultuur is het bijna onmogelijk om drie of vier rock-, hiphop-, rap-, funk- of zelfs soul-hitlijsten of liedjes te noemen die geen soort percussie hebben en de melodie in de tijd houden.
Vanwege de diversiteit aan percussie-instrumenten is het niet ongebruikelijk om grote muzikale ensembles te vinden die volledig uit percussie bestaan. Ritme, melodie en harmonie zijn allemaal vertegenwoordigd in deze ensembles.
Percussie-instrumenten worden geclassificeerd op basis van verschillende criteria, soms afhankelijk van hun constructie, etnische afkomst, functie binnen de muziektheorie en orkestratie, of hun relatieve prevalentie in de algemene kennis.
Het woord percussie is afgeleid van het Latijnse werkwoord percussio om te slaan, slaan in muzikale zin, en het zelfstandig naamwoord percussus, een pak slaag. Als zelfstandig naamwoord in het hedendaagse nederlands beschrijft Wiktionary het als de botsing van twee lichamen om een geluid te produceren. De term is niet uniek voor muziek, maar heeft toepassing in de geneeskunde en wapens, zoals in een slaghoedje. Alle bekende toepassingen van percussie lijken echter een vergelijkbare afstamming te delen, te beginnen met de originele Latijnse percussus. In een muzikale context kunnen de percussie-instrumenten dus oorspronkelijk zijn bedacht om een familie van muziekinstrumenten te beschrijven, waaronder drums, rammelaars, metalen platen of blokken die muzikanten slaan of slaan om geluid te produceren.
Het Hornbostel-Sachs-systeem heeft geen high-level sectie voor percussie. De meeste percussie-instrumenten zoals de term normaal gesproken wordt opgevat, worden geclassificeerd als idiofonen en membranofonen. De term percussie wordt echter in plaats daarvan gebruikt op lagere niveaus van de Hornbostel-Sachs-hiërarchie, inclusief om instrumenten te identificeren die worden geslagen met een niet-sonore objecthand, stok, slagman of tegen een niet-sonoor object menselijk lichaam, de grond. Dit is in tegenstelling tot hersenschudding, wat verwijst naar instrumenten met twee of meer complementaire sonore partijen die tegen elkaar en andere betekenissen botsen. Bijvoorbeeld:
Er zijn veel instrumenten die als percussie instrument worden beschouwd, maar die anders zijn geclassificeerd:
Toetsinstrumenten zoals de celesta en piano.
Snaarinstrumenten bespeeld met kloppers, zoals het gehamerde hakkebord.
Ongeluidsfluitjes en soortgelijke instrumenten, zoals het erwtenfluitje en de Acme-sirene.
Idiofonen produceren geluiden door de vibratie van hun hele lichaam. "
Voorbeelden van idiofonen:
De meeste objecten die algemeen bekend staan als trommels, zijn membranofonen. Membranofonen produceren geluid wanneer het membraan of de kop wordt geraakt met een hand, hamer, stok, klopper of geïmproviseerd gereedschap.
Voorbeelden van membranofonen:
De meeste instrumenten die bekend staan als chordofoons worden gedefinieerd als snaarinstrumenten, waarbij hun geluid is afgeleid van de trilling van een snaar, maar sommige zoals deze voorbeelden vallen ook onder percussie-instrumenten.
De meeste instrumenten die bekend staan als aerofonen worden gedefinieerd als blaasinstrumenten zoals een saxofoon waarbij geluid wordt geproduceerd door een luchtstroom die door het object wordt geblazen. Hoewel de meeste aerofoons worden bespeeld door gespecialiseerde spelers die zijn getraind voor dat specifieke instrument, worden in een traditionele ensemble-setting aerofonen bespeeld door een percussionist, meestal vanwege de onconventionele aard van het instrument. Voorbeelden van aerofoons gespeeld door percussionisten
Duidelijke toonhoogte van muziek
Bij het classificeren van instrumenten op functie is het handig om op te merken of een percussie-instrument een bepaalde toonhoogte of een onbepaalde toonhoogte maakt.
Sommige percussie-instrumenten, zoals de marimba en pauken, produceren bijvoorbeeld een duidelijke fundamentele toonhoogte en kunnen daarom melodie spelen en harmonische functies in muziek vervullen. Andere instrumenten, zoals crashbekkens en snaredrums, produceren geluiden met zulke complexe boventonen en een breed scala aan prominente frequenties dat geen toonhoogte waarneembaar is.
Onbepaalde toonhoogte
Instrumenten in deze groep worden soms niet-toonhoogte, niet-toonhoogte of niet-gestemd genoemd. Traditioneel wordt aangenomen dat deze instrumenten een geluid maken dat zulke complexe frequenties bevat dat er geen waarneembare toonhoogte te horen is.
In feite zijn veel traditionele instrumenten zonder toonhoogte, zoals driehoeken en zelfs cimbalen, ook geproduceerd als gestemde sets.
Voorbeelden van percussie-instrumenten met een onbepaalde toonhoogte:
Het is moeilijk om te definiëren wat algemeen bekend is, maar er zijn instrumenten die percussionisten en componisten gebruiken in hedendaagse muziek die de meeste mensen niet als muziekinstrumenten beschouwen. Het loont de moeite om onderscheid te maken tussen instrumenten op basis van hun acceptatie of overweging door een algemeen publiek.
De meeste mensen zouden bijvoorbeeld niet denken aan een aambeeld, een remtrommel (op een voertuig met trommelremmen, de ronde naaf waar de remschoenen tegen aan drukken) of een muziekinstrument van vijfenvijftig gallon olievat, maar componisten en percussionisten gebruiken deze objecten.
Percussie-instrumenten vallen over het algemeen in de volgende categorieën:
Conventioneel of populair
Onconventioneel
Het is niet ongebruikelijk om percussie-instrumenten te bespreken in relatie tot hun culturele oorsprong. Dit leidde tot een scheiding tussen instrumenten die als algemeen of modern worden beschouwd, en volksinstrumenten met een belangrijke geschiedenis of doel binnen een geografische regio of cultuur.
Folk percussie-instrumenten
"Gewone" drums
Deze categorie omvat instrumenten die overal ter wereld algemeen verkrijgbaar en populair zijn:
Drumstel, meestal bestaande uit:
De percussionist gebruikt verschillende objecten om op een percussie-instrument te slaan om geluid te produceren.