Hazelnoot

Corylus avellana

De hazelaar Corylus avellana is een boom uit de berkenfamilie (Betulaceae). Het is een geslacht met vijftien soorten winterharde, bladverliezende, notendragende bomen en heesters. De soorten die om hun noten geteeld worden zijn ook in siervorm te vinden.

De hazelaar is een "naaktbloeier" die reeds bloeit voor de bladeren verschijnen en is afhankelijk van de wind voor bestuiving. De mannelijke katjes geven in hetvoorjaar een sierlijk effect; ze zijn cillindervormig en hangend, en bewegen heen en weer in de wind. De hazelaar is eenhuizig en de kleine, onopvallende vrouwelijke bloemen bloeien in dezelfde tijd en worden in de herfst gevolgd door de noten, die in september en oktober kunnen geplukt worden.

De bladeren van de hazelaar zijn enkelvoudig en veernervig. De bladrand is dubbel gezaagd en er is geen bladschijfinsnijding. Ze hebben de vorm van een omgekeerd ei met een uitsteeksel. De hazelaar wordt tot 6 m hoog en gaat pas na tien jaar vrucht dragen. De boom is van gemiddelde grootte en kan dus een plaatsje vinden in een middelgrote tuin.

De hazelaar groeit op elke goed gedraineerde tuingrond ook op minder vruchtbare of kalkrijk grond. Hij staat het liefst op een zonnige open plaats beschermd tegen te felle oostenwind. Maar ook in de halfschaduw komt hij tot zijn recht.

In het najaar kan je afleggers inleggen die je van de moederplant kunt losmaken eens ze goed ingeworteld zijn, dat is gewoonlijk na een jaar Kweek ze dan nog een jaar of twee verder op een wacht bed alvorens ze op hun plaats van bestemming te zetten.

U kunt ook in oktober of november de zaden in afzonderlijke potten van 10 cm leggen met potgrond van 1 deel turfmolm, 1 deel zand en ½ gram 12-10-18 per liter mengsel. Plaats de potten in een koude bak en kweek ze nadien nog een jaar of twee verder op een wachtbed alvorens ze op hun bestemming te planten. Cultivars met paarse bladeren zijn niet ras-zuiver uit zaad op te kweken.

Plant jonge exemplaren van de hazelaar tussen oktober en maart op een onderlinge afstand van 4 tot 5 meter. Snoei de plant tot op een hoogte van ongeveer 45 cm; zo ontwikkelen ze zich tot struiken met vijf tot zes hoofdtakken.

Houd gedurende het ganse groeiseizoen het onkruid in bedwang. Als de vruchtomhulsels bruin beginnen te kleuren, kunnen de noten verzameld worden. Leg ze eerst enkele dagen op een droge luchtige plaats alvorens ze op te bergen.

De eerste paar jaar na het planten moet steeds de helft van de nieuwe scheuten worden weggesnoeid, om de struik in vorm te krijgen en om de vorming van zijtakken te bevorderen. Eens de zijtakken na vier of vijf jaar beginnen bloeien, moeten de oude takken na de bloei tot op stevig hout worden ingekort. Dat bevordert weer de groei van nieuwe zijtakken.

Laat de niet gesnoeide doorgeschoten zijtakken van het voorgaande jaar met rust, daar hieraan de noten komen.Verwijder aan het eind van de zomer alle sterke scheuten die in het hart van de struik zijn gevormd; neem ze zo dicht mogelijk bij de grond weg.

De bladeren van de hazelaar worden soms aangevreten door rupsen Lépidoptère, terwijl ook sommige kevers gaten boren in de schillen en de noten aanvreten en ook de bladeren beschadigen. Een galmijt Eriophyidae, de hazelaarrondknopmijt overwinterd in de knoppen en doet deze opzwellen. De aangetaste knoppen lopen niet uit. De boom wordt ook geplaagd door de hazelnootboorder (Curculio nucum), deze kever legt zijn eitjes in de jonge hazelnoten waar de larven het vruchtvlees opeten.

Na aantsting door kevers kan zich een vruchtrotschimmel ontwikkelen, waardoor de noten in juli en augustus voortijdig afvallen. De grauwe schimmel Botrytis cinerea is de oorzaak dat scheuten van buitenaf afsterven; de vruchtlichamen van de schimmel verschijnen aan de basis van het dode hout als grijsbruine, kussenachtige fluwelige puistjes. Honingzwam doet de bomen snel afsterven en meeldauw Oidium tast de jonge blaadjes en bloemen aan, en veroorzaakt aan de onderzijde van de bladeren witte, poederige vlekken.

De hazelnoot behoort tot de allergezondste noten die groeien op planeet aarde. De hazelnoot hoort samen met walnoten, pecannoten, amandelen en pistachenoten thuis in de top 5 van meest gezonde noten. Hazelnoten bevatten onder andere linolzuur. Hazelnoten zijn een bron van vitamine E. Een handvol bevat ongeveer 50% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Hiernaast bevatten ze veel energie (682 kcal per 100 gram), voornamelijk in de vorm van onverzadigde vetzuren.

Hazelnoten kunt u zo uit de hand eten (eerst even de schil verwijderen natuurlijk). Maar in combinatie met chocolade komen ze nog beter tot hun recht. Ook als "borrelnootje" kunnen ze een gezonde versnapering zijn.

Hazelnoten zijn een uitstekende voedsel voor het brein omdat er magnesium en Proanthocyanidine in zit. Deze antioxidant komt ook voor in cacao, druivensap, zwarte thee en groene thee. Proanthocyanidine kan de bloed-hersenbarrière doorbreken waardoor ook de minuscule bloedvaatjes in de hersenen worden voorzien van deze stof. Zoals alle fytonutriënten heeft ook deze stof meerdere geneeskrachtige kanten. Zo helpt het ook bij menstruatieklachten, helpt het darmkanker voorkomen, en is het een antioxidant wat 20 keer zo sterk werkt als vitamine C. Antioxidanten bestrijden vrije radicalen die schade aanrichten in het DNA van lichaamscellen.

Van hazelnoot wordt ook een olie gemaakt waar je prima in kunt bakken. Deze olie helpt ook goed tegen een droge huid. Hazelnootolie wordt ook gebruikt in aromatherapie. De olie van hazelnoot is een goede olie die het zogenaamd slechte LDL cholesterol doet verlagen.

Enkele foto's

Hazelnoot

Hazelnoot

Een weelderige hazelaar.

Hazelnoot

Hazelnoot

Een jonge hazelnootplant.


Hazelnoot

Hazelnoot

Jonge onrijpe vruchten aan de boom.

Leuk om weten

In andere talen
  • FRANÇAIS : Coudrier
  • DEUTSCH : Haselnussstrauch
  • ENGLISH : Common Hazel
  • ITALIANO : Nocciòlo
  • PORTUGUÊS : Avelaneira
  • ESPAÑOL : Avellana
  • DANSK: Hassel
  • POLSKI: Leszczyna
  • NORSK: Hasselslekta
  • SVENSKA: Hasslar
Meest geteelde rassen
  • Ennis:
    Amerikaanse reuzennoot. Zéér grote licht ovaalronde noten met bijzonder goede smaak. Draagt regelmatig en vrij goed, 2 à 3jaar na aanplant. Struiken groeien breed uit.
  • Gunslebert:
    Gezonde sterke en groeikrachtige struik. De productie van noten treedt vroeg in en is vrij groot, mits aangeplant met goede bestuiver. De noten zijn vrij groot met een hoog kerngewicht en bezitten een goede smaak.
  • Rode Zeller:
    Roodkleurige hazelnoot die ook als struik sierwaarde heeft. De noten zijn middelgroot en goed tot zeer goed van smaak. De productie aan noten is vrij goed en treedt vroeg in, mits aangeplant met geschikte bestuiver.
  • Webb's Prize Cob:
    Eén der productiefste hazelnoten, indien aangeplant met een goede bestuiver zoals GUNSLEBERT. De noten zijn groot, lang kegelvormig met een uitmuntende smaak. Ze vallen niet altijd uit de huls. Vormen weinig wortelopslag en zijn middelmatig groeikrachtig.

Leuk om weten

Taxonomische indeling
Hazelnoot
Mannelijke bloeiwijze (katjes)

Mannelijke bloeiwijze (katjes)
Taxonomische indeling
Rijk Plantae (Planten)
Stam Embryophyta (Landplanten)
Klasse Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade Angiospermae (Bedektzadigen)
Clade 'nieuwe' tweezaadlobbigen
Clade Fabiden
Orde Fagales
Familie Betulaceae (Berkenfamilie)
geslacht Corylus
Corylus avellana
Voedingswaarde
per 100 gram 
667  Kcal
4,2  gr. water
10,6 gr. koolhydraten
14,2 gr. eiwit
8,5  gr. suikers
62,5 gr. vet
7,5  gr. vezels

Mineralen

220  mg. calcium, Ca
3,80 mg. ijzer, Fe
150  mg. magnesium, Mg
300  mg fosfor, P
650  mg. kalium, K
2    mg. natrium, Na
1,90 mg. zink, Sn
1,30 mg. koper Cu

Vitaminen

0,03 mg. vit. B1 (Thiamine)
0,02 mg. vit. B2 (Riboflavine)
0,45 mg. vit. B6 (Pyrixodine)
50   µg. vit. B11 (Foliumzuur)
3    mg. vit. C (Ascorbine)

Recepten

Gebakken peren met hazelnootkaramel
Gebakken peren met hazelnootkaramel

Ingrediënten

  • 1 citroen
  • 4 rijpe handperen (stevige)
  • 50 g boter
  • ½ theelepel gemalen kardemom
  • ½ theelepel gemberpoeder
  • ½ zakje gepelde hazelnoten (75 g)

Bereiding

  1. Citroen schoonboenen en van helft van schil met citrustrekker (zesteur) dunne reepjes trekken (of schil grof raspen).
    Helft van citroen uitpersen (andere helft wordt niet gebruikt).
  2. Peren schillen, elk in 8 parten snijden en klokhuis verwijderen.
    met anti-aanbaklaag 25 g boter smelten. De peerpartjes in boter leggen en
    1 eetlepel suiker, kardemom- en gemberpoeder erover strooien.
    Peren 10 min. op laag vuur bakken, af en toe omschudden.
  3. Hazelnoten fijnhakken en in pan met dikke bodem in rest van boter lichtbruin bakken.
    Rest van suiker en 1 eetlepel water toevoegen.
    Suiker zonder roeren op matig vuur laten smelten en goudbruin laten worden (= karameliseren).
    Pan van vuur nemen.
  4. Warme peren bedruppelen met
    1 eetlepel citroensap.
    Peerpartjes over vier schaaltjes verdelen en hazelnootkaramel voorzichtig erover schenken.
    Garneren met citroenschilletjes en direct serveren.

Bron : Ah allerhande recepten

Sperziebonen met hazelnootdressing

Ingrediënten

  • 1 eetlepel gepelde hazelnoten
  • 1 teentje knoflook, gepeld
  • 4 takjes peterselie, in grove stukken
  • 4 eetlepels olijfolie extra vierge
  • 1 eetlepel rode-wijnazijn
  • 500 gram schoongemaakte sperziebonen

Bereiding

  1. Hazelnoten in droge koekenpan goudbruin roosteren en even laten afkoelen.
  2. Hazelnoten samen met knoflook en peterselie in minimengkom van keukenmachine of in vijzel fijnmalen.
  3. Terwijl machine draait olie er geleidelijk bij druppelen.
  4. Azijn erdoor mengen. Op smaak brengen met zout en peper.
  5. Sperziebonen in 7-8 min. beetgaar koken en afgieten.
  6. Hazelnootdressing door warme sperziebonen scheppen en serveren.

Tip

Voor een mooiere presentatie: halveer de sperziebonen in de lengte. Verkort de kooktijd dan wel met 2 minuten.

Scholfilet met hazelnotenkorstje

Ingrediënten

  • 2 scholfilets
  • 1 el citroensap
  • 2 el hazelnoten, fijngehakt
  • 50 g belegen kaas, geraspt
  • 1 el basilicum, fijngesneden
  • 1 el bieslook, fijngesneden
  • 1 el olijfolie

Bereiding

  1. Dep de scholfilets droog met keukenpapier en snijd in 4 gelijke repen.
  2. Leg in een schaal en besprenkel met het citroensap en breng op smaakmet peper.
  3. Meng in een kommetje de hazelnoten, kaas, basilicum en bieslook.
  4. Verhit de olie in de gourmetpannetjes. Leg telkens een reep scholfiletin ieder pannetje en verdeel een 1/4 van het noten-kaasmengsel erover.
  5. Zet de pannetjes onder de gourmetgrill en laat in 3-5 min. lichtbruinen gaar worden.