Kweepeer

Cydonia oblonga

De kweepeer of kwee Cydonia oblonga uit de rozenfamilie (Rosaceae), is afkomstig uit Azië, meer bepaald uit de omgeving van de Kaspische Zee. Het is dan ook een zeer gekende boom in zuid-Europa en in japan, maar ook hier kan de kweepeer gemakkelijk geteeld worden.

In kleinere tuinen echter is het niet aangeraden om een kweeperenboom aan te planten. De boom wordt wel tussen 4 en 6 meter hoog, ook in struikvorm gesnoeid, kan hij gemakkelijk 3 tot 4 meter hoog worden en nog eens zoveel in omvang. In mei en juni bloeien de struiken met een overvloed aan prachtige, grote wite bloemen.

Bij kweeperen onderscheidt men twee vormen, namelijk appelvorm en peervorm. (zie bij meest geteelde rassen in de rubriek technisch).

Kweeperen groeien in principe op alle grondsoorten. Maar op zavel- en lichte kleigrond groeit de struik beter dan op zware klei en lichte zandgronden. Voor een goede ontwikkeling en vruchtvorming heeft de kweepeer het liefst een vochtige standplaats. De beste plaats voor kweepeer is dan ook in volle licht tegen aan een sloot.

Bedek bij droogte-gevoelige gronden, de bodem in de winter met een flinke laag organisch materiaal, zoals stalmest of compost. Hierdoor zal de grond ook in de zomer minder vlug uitdrogen.

Omdat de kweepeer zelfbestuivend is kan één struik volstaan om vruchten te hebben. Maar een kruisbestuiving is beter voor de vruchtzetting. Wilt u toch meerdere struiken aanplanten, houd dan een onderlinge afstand van minstens vijf meter aan.

De beste planttijd is november. Is uw struik een geënt exemplaar, zorg er dan voor dat u bij het planten de entingplaats boven de grond houd.

Kweeperen hoeven nauwelijks gesnoeid te worden. Alleen als de struik te vol wordt, knipt u takken die te dicht bij elkaar staan of die elkaar kruisen helemaal weg. En natuurlijk ook al het zieke of dode hout moet u regelmaig wegknippen.

De beste snoeitijd is de winter, wanneer de boom in rust is. Verwijder bij geënte struiken ook altijd de grondscheuten (opslag). En vergeet niet grotere snoeiwonden af te dekken.

Kweepeer wordt niet dikwijls belaagd van plagen of ziekten. Een enkele keer komt Monilia-rot Monilinia fructigena voor en soms barsten de vruchten.

Gebarsten vruchten komen voor als het na een lange droge periode weer volop gaat regenen. De vruchten barsten in de lengte open met een brede scheur tot aan de pit. Vanuit de wond zal de vrucht gemakkelijk rotten.

U kunt dit barsten voorkomen door in droge perioden van tijd tot tijd een flinke hoeveelheid water te geven.

Kweeperen laat u best zolang mogelijk aan de boom hangen om te rijpen. Pluk$ze in elk geval niet vóór eind oktober.

De kweepeer is geen peer, maar een bittere vrucht die nauw verwant is aan de peer, appel of de lijstrerbes.

Je kunt rijpe kweeperen op een koele plaats enkele dagen bewaren. Vrij harde exemplaren kunnen een aantal weken narijpen. Controleer in dat geval wel geregeld of ze niet bederven.

De harde gele vruchten met donzige schil hebben een aangenaam aroma dat de hele kamer aangenaam doet geuren, maar ze zijn niet geschikt om vers te eten. U kunt er wel een heerlijke gelei of siroop van maken.

U kookt kweeperen op dezelfde manier als appelen: u schilt ze eerst en ontdoet ze van hun klokhuis.

Er zit veel smaak in de schil. Probeer daarom als het kan de schil mee te koken. Enkele rassoorten geven na het koken een mooi rood vruchtvlees. Deze zijn bijzonder geschikt om er gelei van te maken. De jam of gelei kan in verschillende gerechten gebruikt worden.

Laat kweeperen na het koken een nacht afgedekt staan om de smaak goed in te laten trekken. Dit zal ook de rode kleur ten goede komen. Kweeperengelei smaakt bijzonder goed bij varkensvlees en wildgerechten. Kweeperen combineren goed met appel. Vervang een deel van de appels eens door kweeperen om een bijzondere smaak te verkrijgen, bijvoorbeeld in een appeltaart. Van kweeperen kun je een heerlijke likeur maken. Kweeperen combineren ook goed met vrijwel alle vleessoorten en kunnen een geurige toevoeging zijn aan alcoholische dranken als wodka, grappa of brandewijn.

Kweeperen zijn tamelijk rijk aan provitamine A, rijk aan vitamine C, organische zuren en mineralen.

Aan kweeperen worden een hele reeks goede kwaliteiten en eigenschappen toegeschreven. Om er maar enkele te noemen: vochtafdrijvend, verkoelend, stimulerend, hoestbevorderend en slijmvliesherstellend, tonisch en herstelbevorderend, samentrekkend, eetluststimulerend en spijsverteringondersteunend, en het ondersteunt het hart.

In oude boeken over volksgeneeskunde lees je, dat men het donzig laagje van de vruchten afgeschraapte en het, vermengd met honing, als een haargroeimiddel gebruikte. Het sap werd gebruikt als remedie bij oedemen en astma, en uitwendig bij oogontsteking en huidzweren.

De onrijpe vrucht en haar sap is erg wrang en samentrekkend, en een siroop van dat onrijpe sap wordt dan ook gebruikt voor de behandeling van diarree.

Leuk om weten

Kweepeerpitten-gel
niet geschikt voor consumptie

Overgiet de overgebleven kweepeerpitten met gewone jenever, tot de pitten goed onder de drank zitten. De jenever mag er zelfs één vinger dik boven zitten. Als je geregeld met de pot schudt, vormt zich een slijmlaag op de pitten. Dat wordt perfecte zalf die sommige ongemakken heel fel verzacht. Je kan dit glazig slijm op ruwe handen en voeten smeren, want het werkt verkoelend en maakt de huid soepel. Het is een uitstekend middel tegen kloven. Je kan het ook gebruiken voor doorligwonden, maar attentie in dit gebruik zou de jenever wel eens kunnen prikkelen. Als dat zo is, kan je ook een aftreksel van citroenmelisse maken en dat over de pitten gieten in plaats van de jenever. Het probleem is nu wel dat je de gel niet zo lang kan bewaren. Jenever-gel houdt daarentegen jaren lang.

Als de gel opgebruikt is, giet je gewoon weer wat jenever- of citroenmelisse-aftreksel over de pitten. Een paar dagen later heb je dan nieuwe gel. Laat de pitten dus gerust in de pot zitten. Je kan deze truc natuurlijk niet eeuwig blijven toepassen. Na een tijdje heb je nieuwe, ongekookte pitten nodig. datie. De waslaag is dus belangrijk voor het kwaliteitsbehoud van de appel.

Meest geteelde rassen
  • Agvambari, peervormig
  • Bourgeault, peervormig
  • Ekmek, peervormig
  • Leskovacka, appelvormig:
    Rustig groeiend ras met matige groeikracht. Appelvormige kweepeer die zeer productief is. Matig grote kweepeer, met groen tot groengele schil. Gezonde variëteit.
  • Ludovic, appelvormig
  • Rea's Mammoth, peervormig:
    Zéér grote vruchten met zoete en sterk aromatische smaak. Is zelfbestuivend, maar de aanplant van een tweede soort is gunstig voor de vruchtzetting. De grote gele aromatische vruchten leveren een bijzondere maar erg lekkere gelei of confituur.
  • Ronda, peervormig
  • Sobu, peervormig
  • Vranja, peervormig :
    Grote diepgele vruchten met fijn zurig vruchtvlees en zwak kweearoma. Zelfbestuivend. Kan alleenstaand worden aangeplant - plantafstand 2,5 m Niet alleen de vruchten zijn zeer mooi maar ook de bloesems zijn grote, witroze bloemen. De grote gele aromatische vruchten leveren een bijzondere maar erg lekkere gelei of confituur.
  • Champion, peervormig en geurend
    Een zelfbestuivende boom met matige groei. Levert grote groen-gele tot gele vruchten van zeer goede hoedanigheid, die lang bewaren.
Geschiedenis

De vrucht was bekend bij de Akkadiƫrs en er wordt aangenomen dat de teelt van de kweepeer voorafging aan die van de appel. Veel oude teksten, zoals het Hooglied, waarin de appel wordt opgeroepen, zouden wel eens in verband kunnen worden gebracht met de kweepeer.

Bij de oude Grieken was de kweepeer een ritueel geschenk dat op bruiloften werd gegeven, omdat het samen met Aphrodite uit de Levant was gekomen en voor haar heilig was gebleven omdat het door Paris was aangeboden. Plutarchus meldt dat een Griekse bruid op een kweepeer knabbelde om haar kus op smaak te brengen voordat ze de bruidskamer binnenging, "zodat de eerste begroeting noch onaangenaam noch onaangenaam zou zijn"7. Het is voor drie gouden kweeperen dat Atalanta stopt.

De Romeinen gebruikten ook kweepeer, het Romeinse kookboek van Apicius geeft recepten voor kweeperenstoofpot met honing, en biedt zelfs een voor ons onverwachte mengeling met prei.

Een weetje

De kweepeerboom is, omdat hij geen uitlopers heeft, een vast en stabiel herkenningspunt en vaak de "hoekboom" of hoekboom, traditioneel gebruikt om land af te bakenen.

Kweepeer wordt ook gebruikt als onderstam voor gewone peer, ondanks de hoge gevoeligheid voor bacterievuur. De ongeschiktheid van de perenboom voor traditioneel stekken, evenals de heterogeniteit en buitensporige kracht van frank-perenbomen (van zaailingen) hebben geleid tot de praktijk van enten op kweepeerbomen.

Leuk om weten

Taxonomische indeling
Kweepeer
plukklare vruchten

Plukklare vruchten

Taxonomische indeling
Rijk Plantae (Planten)
Stam Embryophyta (Landplanten)
Klasse Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade Angiospermae (Bedektzadigen)
Clade 'nieuwe' tweezaadlobbigen
Clade Fabiden
Orde Rosales
Familie Rosaceae (Rozenfamlie)
Geslacht Cydonia
Cydonia oblonga

Voedingswaarde
per 100 gram
69   Kcal
80,9 gr. water
15,5 gr. koolhydraten
0,5  gr. eiwit
0,1  gr. vet
2    gr. vezels
                     

Mineralen

10   mg. calcium, Ca
0,7  mg. ijzer, Fe
8    mg. magnesium, Mg
17   mg. fosfor, P
197  mg. kalium, K
4    mg. natrium, Na
0,04 mg. zink, Sn
0,13 mg. koper, Cu
                     

Vitaminen

4 mg. vit. B1 (Thiamine)
0,03 mg. vit. B2 (Riboflavine)
0,04 mg. vit. B6 (Pyrixodine)
3    µg. vit. B11 (Foliumzuur)
15   mg. vit. C (Ascorbinezuur)
                     
In andere talen
  • FRANÇAIS : Cognassier
  • DEUTSCH : Quitte
  • ENGLISH : Quince
  • ITALIANO : Cotogno
  • PORTUGUÊS : Marmeleiro
  • ESPAÑOL : Membrillero
  • DANSK: Kvæde
  • POLSKI: Pigwa pospolita
  • NORSK: Kvede
  • SVENSKA: Kvitten

Recepten

Rundvlees met kweeperen
Rundvlees met kweeperen

Ingrediënten

  • 1 kg. rundvlees.
  • 1 kg. kweeperen.
  • 100 gr. margarine.
  • 2 uien.
  • 3 teentjes knoflook.
  • 1 winterpeen.
  • 200 ml. witte wijn of vleesbouillon naar voorkeur.
  • 1 eetlepel tomaten pasta.
  • 2 eetlepel selderij bladen.
  • Peper en zout naar smaak

Voorbereiding

  1. Was het vlees, dep droog en snij in flinke stukken. Bestrooi met een weinig zout en peper.
  2. Was en borstel de kweeperen schoon en snij in 8 partjes en snij de klokhuizen eruit.
  3. Hak de selderij bladen grof. Snij de wortel in schijven. Hak de uien en knoflook fijn.
  4. Meng de tomatenpasta met 1 kopje water.

Bereiding

  1. Verhit de boter in de pan en schroei het vlees aan alle kanten dicht.
  2. Voeg uien toe en kook 5 min tot ze zacht zijn, nu de knoflook erbij en nog 3 min koken. Voeg wortel, tomaten- water en de wijn erbij. Breng op smaak met zout en peper en roer goed door elkaar.
  3. Doe de deksel op de pan en stoof het vlees 45 min. Doe de kweeperen in de pan, nog een kopje warm water erbij en stoof nog 30 min tot de kweeperen en vlees zacht zijn en het vocht is ingedikt. Strooi de selderij erover.

Serveertips :

Serveer heet met warm bruin stokbrood

Kweeperensoufflé

Ingrediënten

  • 1 kg. halfrijpe kweeperen
  • 2 eetl.citroensap
  • 1 kg suiker
  • 1 zakje vanillesuiker
  • 2 kruidnagelen, 1 kaneelpijp
  • 10 eierdooiers + 2 eiwitten
  • 350 gr. korstdeeg
  • zout.

Bereiding

  1. Peren schillen, klokhuizen verwijderen en in 4 parten snijden.
    Peren, wat water met citroensap, de helft van de suiker, de kruidnagel en en de kaneelpijp 30 minuten op matig vuur koken tot het stroperig is.
  2. Daarna af laten koelen. Eierdooiers au bain marie luchtig loskloppen, de rest van de suiker erdoor en op matig vuur onder regelmatig roeren laten indikken.
  3. Deeg op licht bebloemde vlakke ondergrond uitrollen en bodem uitsnijden voor springvorm van ±24 cm. Rest deeg gebruiken voor de wanden.
  4. Oven voorverwarmen op 180°C. Kruidnagels en kaneelstok verwijderen en de moes in de vorm scheppen. Bovenkant met spatel vlak maken.
  5. Dooiermengsel erover gieten. Eiwitten met wat zout stijfslaan en voorzichtig door de dooiers mengen. Vorm iets boven het midden van de oven plaatsen en in 30 minuten bakken tot de soufflé goudbruin is en gerezen is.
Kweeperenlikeur

Gooi nooit kweepeerschillen weg! Doe ze in een glazen pot en giet er een lekker brandewijntje over, «brandy» dus. Laat die 6 weken staan. Filter de likeur en doe op 1 liter vocht 350 g suiker. Laat nog drie weken staan, schud er af en toe eens mee en klaar is je kweepeerlikeur. Lekker en goed bij maagkwaaltjes maar overdrijf niet want dan heb je weer andere kruiden nodig.