Groenten bereiden

Groenten kuisen


keuken

Groenten bevatten veel vitaminen en andere voedingsstoffen, om deze zoveel mogelijk te behouden, is het dus belangrijk reeds bij het reinigen van groenten daarmee rekening te houden. Laat ze nooit langer dan nodig in het water staan.

Bladgroenten

sla, spinazie, andijvie, witloof, postelein, waterkers, zuring, witerkers, melde

Neem verlepte bladeren, stengels en dikke (midden)nerven weg. Goed spoelen, groenten met veel zand aan kan je even in (lauw) water laten staan zodat het zand naar beneden zakt. Daarna goed laten uitlekken.

Koolsoorten

groene kool, rode en witte kool, spruitjes, koolrabi, zeekool, bloemkool, broccoli, chinese kool

  • Verwijder van broccoli en bloemkool de bladeren en het harde stengelgedeelte. Van broccoli kan je de rest van de stengel schillen, van bloemkool snijd je best de stengel in puntvorm nog even verder uit. Verdeel de kool in roosjes tenzij je de bloemkool op zijn geheel wilt klaarmaken. Grondig spoelen.
  • Neem van spruitjes de buitenste onfrisse blaadjes weg en kerf met een scherp mes een kruisje in het onderste deel, spoelen en laten uitlekken.
  • Van witte en rode kool moet je de buitenste harde bladeren verwijderen, de kool in vieren verdelen, de harde kern wegnemen en dan de stukken in kleine repen snijden, spoelen en laten uitlekken.
  • Bij de andere koolsoorten neem je blad per blad weg, goed spoelen en dan in reepjes snijden.
Wortel en knolgroenten:

wortelen, aardappelen, rode biet, aardpeer, Crosne, radijzen, schorseneer, pastinaak, rapen, knolselder

  • Verwijder van wortelen en pastinaak het loof, en schil ze met de dunschiller, spoelen en in reepjes of blokjes snijden.
  • Rapen en knolselder moeten tamelijk dik afgeschild worden; verwijder de onregelmatige uitgroeisels, en spoelen.
  • Schorseneren eerst spoelen daarna met dunschiller schillen, snij de voet en het kopje weg en leg ze in water met een weinig azijn of melk. Snijd ze daarna in stukken van 3 à 4 cm.
  • Ga bij rode bieten voorzichtig te werk, het sap kan lelijke vlekken geven. Snijd het loof af zonder het vlees te beschadigen. Kook ze in de schil en verwijder daarna de lelijke plekjes.
Stengelgroenten

selder, kardoen, snijbiet

Snijd de wortel weg, verwijder het "vuil" met je handen en spoel ze grondig na.

Peulvruchten:

bonen, erwten, kikkererwten, linzen

Neem van boontjes en peulerwten de uiteinden weg en verwijder eventueel de 'draadjes'. Duw op de onderkant van de peul om erwten te openen en ris zo de erwten los.

Uiachtigen:

uien, prei, sjalot, knoflook, bosuitjes, zilveruitjes

  • Verwijder van uien en sjalotten de wortelharen en de bruine schil maar ook het dunne vliesje net onder de bruine schil.
  • Verwijder van prei de meeste groene bladeren en de wortel. Snij hem diep in en goed spoelen met lauw water. Nog een tweede maal naspoelen en goed laten uitlekken.
  • Verdeel knoflook in teentjes, verwijder de onderkant en de witte pelletjes.

Schoonmaken van vruchtgroenten

Spoel voor eender welke bereiding de tomaten, en snij het kroontje eruit.

  • Om tomaten te pellen, maakt u best bovenaan een kruisvormige inkerving. Dompel dan de tomaten even onder in heet water, en dan in koud water. De velletjes kan je nu gemakkelijk aftrekken.
  • Voor een koude bereiding snijd u ze in schijfjes of blokjes.
  • Voor vullingen, moet je het kapje afsnijden, en met behulp van een (koffie)lepeltje, het binnenste uithalen en omgekeerd laten uitdruppen.
Komkommers

Goed spoelen, en met een dunschiller de schil afdoen.

  • Naar gelang de bereiding die je wit doen snijdt u ze nu in schijfjes of blokjes.
  • Om te vullen, snij de komkommer in de lengte in twee, haal de zaadjes weg en hol een beetje uit.
Pompoenen

Voorzichtig spoelen, in twee snijden en oudere vruchten van de schil ontdoen. Vervolgens versnijden naar gelang voorschrift van het recept.

Paprika

Spoelen en de steelaanzet verwijderen.

  • Wil je ze pellen, dan kan dat met een dunschiller, of legt u ze eerst even in een warme oven of de microgolfoven, wikkel ze  een tijdje in plasticfolie, en pel ze dan.
  • Om te vullen, snijd het kapje weg en haal de zaden en de zaadlijsten weg.
  • Voor andere bereidingen, snijd je ze in ringen of in vier verwijder zaad en zaadlijsten, en snijd ze verder in reepjes of blokjes.
Aubergines

Spoelen en steeltje verwijderen. Om te vullen in de lengte doormidden snijden zaadjes verwijderen en een beetje uithollen.

Voor andere gerechten in schijfjes of blokjes snijden.

Tips om groenten te koken

keuken

Verzuip uw groenten niet in het water wanneer je ze gaat koken. Zet ze liever maar voor de helft onder water. Dan zijn ze vluggergaar. En bovendien bespaart u op de gas- of elektriciteitsrekening. En de smaak is er niet minder op.

Koken, stomen en pocheren

Bij zowel koken, stomen als pocheren wordt eten gegaard met hete vloeistof.

  • Koken
    Koken is het garen van levensmiddelen in kokend vocht. Gebruik weinig water en kook zo kort mogelijk, dan blijven vitamines beter bewaard en behoudt het voedingsmiddel zijn smaak beter. Verwarm groente uit blik of glas kort tot het kookpunt. Kook diepgevroren groente met weinig water volgens de gebruiksaanwijzing op de verpakking.
    Tip: kook groente, aardappelen, rijst of pasta eens in bouillon.
  • Stomen
    Bij stomen wordt een gerecht niet in hete vloeistof bereid, maar in de stoom daarvan. Doordat het eten bij stomen niet met de vloeistof in aanraking komt, blijven het aroma en de smaak goed bewaard.

    Een stoompan bestaat uit twee op elkaar passende pannen waarvan de bovenste een geperforeerde bodem heeft. Om te stomen is het ook mogelijk een metalen zeef of vergiet bovenin een pan met kokend water te hangen. In de Chinese keuken worden stapelbare bamboemandjes gebruikt. Er bestaan ook inklapbare, geperforeerde metalen mandjes. Ze kunnen tot verschillende maten worden uitgevouwen en op elkaar in een pan worden gestapeld. Zorg er wel voor dat de pan goed afgesloten kan worden. Zowel vlees, vis, gevogelte, schaal- en schelpdieren, als groente en rijst kunnen worden gestoomd. De vloeistof kan water zijn, maar ook bouillon of wijn. Van dit vocht is met behulp van wat aangemengde bloem of maïzena een vetarme saus te maken.
  • Pocheren
    Pocheren heet de kooktechniek waarbij het kookvocht net tegen de kook aan wordt gehouden. De smaak blijft daardoor veelal beter behouden.

    Door vis te pocheren, valt deze niet zo snel uit elkaar en blijft hij sappiger. Pocheren is ook een goede manier om zonder gebruik van margarine of olie kipfilet, gehakt en eieren te bereiden. Gebruik het pocheervocht voor een saus, bijvoorbeeld bouillon met wat tomaat of kruiden. Bind het vocht met wat aangemengde maïzena of bloem.

Groenten

Artisjok

Kook ze ongeveer 30 minuten op een laag vuurtje in kokend gezouten water.

Asperge

Wassen en het harde uiteinde afsnijden. Laat de bundel op zijn geheel en kook ze ongeveer 20-25 minuten in een hoge pan met gezouten water. Het beste is rechtop staand, maar het kan natuurlijk ook liggend.

Aubergine

Wassen en harde stelen verwijderen. Ongeveer 30 minuten braden in een kookpan met een beetje margarine en wat melk.

Bloemkool

De bladeren en dikke stelen verwijderen de bloemkool in roosjes verdelen of laat hem in haar geheel, naargelang het recept, en in kokend gezouten water koken.

Boontjes

Wassen en de uiteinden verwijderen. Gaar koken in gezouten kokend water. ± 15 minuten.

Erwten

Dop de erwten en laat ze rustig gedurende 10-15 minuten gaar koken in gezouten water. Een beetje munt en een weinig suiker toevoegen om de smaak te verbeteren.

Kolen

Fijn snijden en in gezouten water ongeveer 10 minuten laten gaarkoken.

Prei

Wortels en buitenste bladeren verwijderen. Gebruik alleen het wit en een klein beetje van het lichtgroene gedeelte. Kook gedurende 30 minuten in gezouten water.

Schorseneer

Wassen en de schil afdoen. Laat ze een beetje weken in koud water met enkele druppels azijn. Kook ze gedurende 30 minuten in kokend water en voeg er enkele druppels azijn of citroensap bij.

Selder

In gelijke stukken verdelen en in gezouten kokend water gedurende 20 minuten koken.

Spinazie

Meerdere malen spoelen. Water bijvoegen is niet nodig, gebruik een dikke pan en doe er een beetje zout bij. Laat ze op een hoog vuur in ± 15 minuten gaarkoken.

Spruitjes

Maak met een scherp mes een kruisje in de onderkant van elke spruit. Gedurende 10 minuten koken in gezouten water op een hoog vuur. Spruitjes hebben een betere smaak als je ze vooraf (gewoon rauw maar gereinigd) hebt laten invriezen, tenzij ze reeds een keer vervroren waren op het land.

Suikermaïs

Wassen en bladeren verwijderen. 20 minuten in gezouten water traag laten koken tot ze zacht zijn. Bij te lang of te snel koken worden ze terug hard.

Wortelen

Goed reinigen. In kokend gezouten water koken tot ze gaar zijn

Kijk ook eens naar het onderdeel van de voedingsdriehoek.

Groenten koken en kleuur behouden: vier tips

Koken in kleuren kan op meerdere manieren gebeuren. We kunnen alle onderdelen van een gerecht in één kleur of in meerdere tinten van één kleur houden. We kunnen ook zoeken naar een opvallend kleurencontrast, bijvoorbeeld alleen rood of geel als garnituur bij witte vis of een groene coulis van sla en spinazie bij zalm. Nog opvallender is het werken met kleurenlaagjes, bijvoorbeeld in een terrine of een mousse.

Voor dit kleurenspel bieden verse groenten eindeloos veel mogelijkheden. Vooral in tinten geel, groen en rood, maar ook in wit, bruin, oranje en paars.

Alleen: hoe behoudt u die kleurintensiteit tijdens de bereiding?

Vier belangrijke tips:
  • Serveer de groenten, indien mogelijk, rauw.
  • Geef als kookwijze de voorkeur aan stomen of aan kort blancheren (zodat de groente nog een beetje "al dente" is).
  • Spoel ze na het koken meteen af onder de koudwaterkraan.
  • Geef de voorkeur aan groenten met het Flandria-keurmerk: dank zij hun versheid en hun kwaliteitseisen tonen die altijd egale, frisse en gave kleuren zonder beschadigingen of rotte plekken.
Groenten koken is schadelijk voor de gezondheid

Dat broccoli en koolgewassen gezond zijn, dat zal wel, als je het aantal berichten die daarover verschijnen gaat tellen. Recente kookboeken wijzen er ons voortdurend op dat je koolgewassen best niet al te gaar gaat koken. Dus niet heel lang koken in een pot vol water, maar slechts enkele minuutjes beetgaar maken in een klein beetje vocht. Of beter nog de groenten wokken.

Het blijkt nu dat dit ook uw gezondheid ten goede komt. Te lang koken van koolgewassen doet alle anti-oxidanten die deze groente bevat volledig teniet!

De kankerremmende eigenschappen van broccoli, spruitjes, bloemkool en andere Brassica-soorten gaan grotendeels verloren wanneer je de groente te lang kookt. Dat hebben chemici van de universiteit van Warwick (Engeland) proefondervindelijk vastgesteld. De anti-kankerwerking wordt veroorzaakt door een relatief hoog gehalte aan glucosinolaten. Het menselijk lichaam zet die om in isothiocyanaten, die op verschillende manieren zowel het ontstaan als de groei van tumoren afremmen. De onderzoekers hebben nu een partij verse groente gekocht en die volgens beproefd Engels recept gedurende 30 minuten tot moes gekookt. Na afloop was 77 procent van de glucosinolaten uit de broccoli verdwenen. Bij spruitjes, bloemkool en groene kool was het respectievelijk 58, 75 en 65 procent. Twintig minuten stomen, drie minuten magnetron of vijf minuten roerbakken leidde juist niet tot een significante afname van het glucosinolaatgehalte. Zeven dagen opslag bij kamertemperatuur of in de koelkast maakte ook weinig uit.

Het onderzoek werd uitgevoerd door University of Warwick

Bron: Chemisch 2 Weekblad

Door het verhitten van voedsel ontstaan gevaarlijke verbindingen

Een koekenpan is niet wezenlijk anders dan een reageerbuis; als je de inhoud verhit, vinden er chemische processen plaats, en ontstaan er nieuwe verbindingen.

Door ons voedsel te koken ontstaan er gevaarlijke verbindingen, met name in eiwitrijk voedsel. Dergelijke verbindingen kunnen kanker veroorzaken, het functioneren van je hersenen verstoren, wat ten koste kan gaan van je gemoedstoestand, je concentratievermogen en je slaap, en kunnen zelfs hersencellen vernietigen, wat je uiteindelijk dement kan maken.

Om dit allemaal te voorkomen moet je zo weinig mogelijk bereid voedsel eten, en zou je in plaats daarvan heel veel fruit(sappen) en wat rauw dierlijk voedsel (zoals sashimi en/of eigeel) moeten eten. Deze combinatie voorziet je van alle benodigde voedingsstoffen.

Chemisch Experiment

Als je voedsel kookt, bakt, stoomt, in de microwave doet, of op wat-voor-manier-dan-ook verhit, ben je altijd bezig met een chemisch experiment. Je kan het zien, ruiken en proeven; er vinden duidelijke veranderingen plaats. Niet alleen vindt er denaturatie plaats (het 'openvouwen van eiwitten') en worden ook onverteerbare vezels gemakkelijker verteerbaar, maar raken er ook voedingsstoffen beschadigd (waardoor er bijvoorbeeld goede cholesterol wordt omgezet in slechte cholesterol) en ontstaan er geheel nieuwe verbindingen, zoals bij de reactie van Maillard. Een deel van die nieuwe verbindingen zijn zogenaamde heterocyclische aminen (HCA). Sommige van die HCA (zoals de meeste beta-carbolinen) zijn direct of indirect verslavend.

Dergelijke HCA ontstaan onder de invloed van hitte door de reactie van eiwitten met name met korte suikers of creatine (zoals vooral aanwezig in rood vlees) en nitraat (zoals aanwezig in groenten).

Groentewijzer

roken

Een gezonde voeding vereist elke dag minstens 300 gr. groenten. Omdat niet elke groente dezelfde voedingsstoffen bevat, is variatie belangrijk. Die afwisseling bereikt u moeiteloos door inlandse seizoensgroenten te bereiden. Bovendien staan deze groenten voor versheid, smaak en een hoge voedingswaarde.

Leuk meegenomen is ook dat inlandse seizoensgroenten goedkoper zijn. En milieuvriendelijk. Want ze vereisen onder meer minder transport en worden doorgaans ecologisch geteeld.

Om te weten welke inlandse groenten in welk seizoen geoogst worden, is de groentewijzer een handig instrument. Hij is uitgegeven door de Vlaamse overheid in samenwerking met Testaankoop.

De groene vakjes geven aan dat deze groente volop verkrijgbaar is van oogst in eigen land. Bij de rode vakken zijn de groenten niet volop te verkrijgen, maar komen ze dikwijls uit speciale koelinstalaties of uit verre landen, en hebben zodoende een veel grotere ecologische voetafdruk.

Jan Feb Maa Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec
aardappel
aardpeer
andijvie
asperge
aubergine
bleekselder
bloemkool
boerenkool
broccoli
champignon
chinese kool
Courgette
dorperwt
groene selder
Jan Feb Maa Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec
knolselder
komkommer
koolrabi
koolraap
maïs
Paksoi
paprika
pastinaak
pompoen
postelein
prei
raap
raapsteel
rabarber
radijs
rammenas
Jan Feb Maa Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec
rode biet
rode kool
savooikool
schorseneer
sla
snijbiet
snijboon
sojascheut
spinazie
spitskool
spruit
tomaat
tuinboon
ui
veldsla
venkel
warmoes
waterkers
witloof
witte kool
wortel
Jan Feb Maa Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec