Marjolein - worstkruid

Origanum majorana, synoniem: Majorana hortensis

Marjolein of oregano is een winterhard overblijvend kruid en halfheester dat inheems is in Europa en behoord tot de lipbloemenfamilie (lamiaceae). De geur van marlolein wordt als een van de fijnste aanzien.

We onderscheiden hoofdzakelijk twee soorten:

Echte marjolein Origanum majorana, die ook gekend is als tuinmarjolein, majoraan of worstenkruid is een zoet geurende bossige overblijvende halfheester die zo'n 60 cm hoog wordt en meestal als eenjarige wordt geteeld. De slanke vierkante rode stengels hebben eivormige,grijze, tegenoverstaande bladeren. Van juni tot september komen er trossen buisvormige mauve, witte of roze bloemen van 8 mm groot.

De gehele plant is licht behaard en heeft en zoete geur.

De wilde marjolein Orignum vulgare, die in de supermarkten of tuincentra beter bekend staat onder de naam oregano of palingkruid, is een winterharde overblijvende plant en wordt 30 - 45 cm hoog. De plant heeft kruisgewijs tegenoverstaande eivormige bladeren. In juli / augustuskomen kleine, buisvormige roze-purperen bloemen in dichte eindstandige pluimen van 7,5 - 10 cm lang te voorschijn.

Wilde marjolein komt voor op iets droge, matig voedselrijke grond van vooral dijkhellingen en op kalkgrond. Het is naaste familie van echte marjolein.

Marjolein kweek je best op een zonnige plaats. Elke gewone tuingrond kan dienen als hij maar goed waterdoorlatend is.

Let op, de planten groeien breed uit, daarom is het nodig om ze van tijd tot tijd uit te dunnen.

In de winter sterven de bovengrondse delen af, maar voordat gebeurd kan je ze beter tot een derde van hun hoogte terug snoeien. Echte marjolein is winterhard, maar wordt toch als eenjarige plant gekweekt. Men gebruikt de geurige jonge scheuten als keukenkruid.

Om vroeg in het jaar bladeren te krijgen zaai je in maart of april in potten of schalen met potgrond bij een temperatuur van 10-13°C. Hard de jonge zaailingen af alvorens ze in mei buiten te planten met en onderlinge afstand van 30-35 cm.

Je kan ook in mei rechtsreeks buiten zaaien in voren die 25-30 cm uit elkaar liggen. Nadien moet je de zaailingen uitdunnen op de aangegeven afstand.

De scheuten zijn het best juist voor de bloemen open gaan; dat is dan ook het beste ogenblik om ze te plukken om te drogen of in te vriezen. Je kan eventueel nog een tweede keer oogsten in september of oktober.

Scheuten die je wilt drogen of invriezen moet je 5 cm boven de grond afsnijden.

Marjolein heeft een intens aroma, dat aan tijm doet denken, maar zachter van smaak en zoeter is. Het kruid wordt voornamelijk gebruikt bij de bereiding van worsten, maar past ook uitstekend bij witte bonen, aardappelgerechten, zuurkool, gehakt, varkensvlees, vleespastei, wild en gevogelte en in tomatensaus.

De wilde marjolein heeft een kruidige, licht zoete smaak. Het is ook een sterk geurend kruid. Het is een van de belangrijkste bestanddelen van pizzakruiden. In Mexico is het samen met chilipoeder een van de belangrijkste bestanddelen van chili con carne-kruiden.

  • Marjolein wordt voor zijn aroma meestal gebruikt in stamppot, soepen en omelet of in kruidenmengsels.
  • Gebruik de bladeren of de bloemen van Majoraan vers of gedroogd om alle soorten vlees, wild en gevogelte te kruiden vòòr het braden.
  • Het geeft een zoete maar pittige smaak.

Marjolein wordt inwendig gebruikt voor behandelingen bij griep of verkoudheid. Uitwendig brengt het soelaas bij spierpijnen en artritis.

Een aftreksel van marjolein doet donkere kringen onder de ogen verdwijnen. Een slappe thee van marjolein (5 à 10 gram op 1 liter water) en enkele druppels olie op je hoofdkussen bevorderen een goede nachtrust.

De etherische olie van wilde marjolein (oregano) is rijk aan carvacrol, waardoor de olie antiseptische eigenschappen heeft.

Leuk om weten

Geschiedenis

Bij de oude Grieken werd marjolein samen met peterselie als middel tegen een kater gebruikt. Men vlocht er een krans mee en zette die op het hoofd tijdens de feestmaaltijd.

Weetje

Marjolein smaakt heerlijk maar sterk. Wie er zuinig mee omspringt kan wonderen verrichten in de keuken.

Zoutloze gerechten krijgen meer pit dankzij marjolein. Kruid er onder meer je aardappel- en vleesgerechten (vooral van de grill), je soepen, peulvruchten, champignons, tomaten, salades en kruidensauzen mee.

Ook bij de haring mag best wat van deze smaakmaker.

Echte Italiaanse pizza's krijgen als afwerking steeds een snuifje marjolein. En naast Italië heeft ook de Mexicaanse en Duitse keuken de voordelen van marjolein ontdekt.

De Duitse volksnaam ‘Wurstkraut’ zegt het helemaal. Men gebruikt het kruid ook in olie en als kleurgever in elixir.

Marjolein laat zich goed combineren met tijm, knoflook en basilicum.

Leuk om weten

Taxonomische indeling
Echte marjolein
Een partijtje marjolein

Een partijtje marjolein

Taxonomische indeling
Rijk: Plantea (Planten)
Stam: Embryophyta (Landplanten)
Klasse: Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade: Bedektzadigen
Clade: 'nieuwe' Tweezaadlobbigen
Clade: Lamiiden
Orde: Lamiales
Familie: Lamiaceae (Lipbloemenfamilie)
Origanum majorana

In andere talen
  • FRANÇAIS: Marjolaine
  • DEUTSCH: Dost
  • ENGLISH: Marjoram
  • ITALIANO: Origano
  • PORTUGUÊS: Orégano
  • ESPAÑOL: Orégano
  • DANSK: Merian
  • POLSKI: Lebiodka
  • NORSK: Bergmynteslekta
  • SVENSKA: Mejramsläktet