Groene kool, savooi of savooikool Brassica oleracea convar. capitata var. sabauda is een variëteit van kool Brassica oleracea die afkomstig is uit het Middellandse-Zeegebied. Meer bepaald in de streek van de Savoye, waar ze dan ook haar naam "savooikool" aan te danken heeft.

De savooikool is waarschijnlijk wel een van de oudst geteelde kolen en wordt zowel voor verse consumptie als voor de industrie geteeld.

De savooi hoort tot de groep van sluitkolen, (planten) waarvan de bladen van het bladgewas zich dicht opeen over het groeipunt sluiten en zo de eigenlijke kool vormen.

Tot de sluitkool behoren de volgende kolen:

Rode kool (Brassica oleracea var. rubra)
Savooienkool (Brassica oleracea convar. capitata var. sabauda) groene en gele rassen
Spitskool: de witte gladbladige rassen behoren tot witte kool en de groene gebobbeldbladige tot savooikool
Witte kool (Brassica oleracea convar. capitata var. alba)

Er zijn drie soorten groen kool:

• Het spitse type, doorgaans groene spitskool genoemd.
• Gele savooikool, vormt evenals witte kool een vaste ronde kool, geelgroen van kleur.
• Groene savooikool, vormt een meer losse kool, doordat het blad sterk gebobbeld is.

De twee eerste soorten zijn een beetje uit het oog verloren en worden bijna nergens meer geteeld.

Kool groeit op elke gewone tuigrond met een Ph tussen 5,5 en 7. Zaaien als de grond minimum 10°C warm is, 2 cm diep in voren van 15 cm uiteen. Dun de zaailingen later uit tot 5 cm. Of zaai in potjes, leg dan 2 of 3 zaadjes per potje en houd na opkomst alleen de sterkste plant over. Ter plaatse zetten vanaf juni op een minimale afstand van 45 cm in elke richting.

Kolen worden in vier verschillende teeltperiodes opgedeeld

• Zomerteelt met oogst in juli en augustus
• Vroege herfstteelt met oogst in september en begin oktober
• Herfstteelt met oogst in oktober en november. Deze kolen worden vaak voor bewaring. Lange bewaring gebeurt in ijs bij -1°C.
• Winterteelt met oogst in december, januari en februari

Veel kruiden zoals dille, kamille, rozemarijn, tijm en salie zijn goede buren voor de koolsoorten, maar ook erwten, selder, aardappelen, tuinbonen, ui, knoflook en bieten.

Verse groene kolen hebben altijd donkergroen buitenbladeren die een beetje jos van de krop staan. Het is en heel lekkere en gezonde groente die je rauw of gekookt kunt eten.

Zoals bij elke groente, is een gemiddelde portie zo'n 250 gram per pesoon voor gekookte groente en iets minder dan 100 gram bij rauw verbruik.

Om een groene kool schoon te maken moet je de buitenste harde bladeren verwijderen en ook de stronk onderaan zo ver mogelijk weg snijden. De kool zelf kan je in vier snijden om hem gemakkelijker te kunnen raspen of in fijnere repen te snijden.

Verse groenekool kan je een tweetal weken bewaren op een koel plaats, aangesneden kool verpak je best in plastic folie, en bewaren in de frigo. Voor lagere bewaartijd kan je de kool ook gekuist, in reepje gesneden en verpakt in plastic zak of doos invriezen. Sommige mensen geven de voorkeeur om hem eerst te blancheren, wij steken hem gewoon rauw weg.

Groene kool smaakt uitstekend in stoofpotjes en vooral in de Vlaamse hutsepot, maar evengoed rauw in allerlei salades.

Savooiekool heeft een hoog vitamine C-gehalte en thiocyanaat, dat een antibiotische werking heeft.

Leuk om weten

In Nederland

In Nederland vindt tegenwoordig voornamelijk de teelt van groene savooiekool plaats; die van gele savooiekool is praktisch verdwenen. De teelt vindt vanouds voornamelijk plaats in Noord-Holland, omdat daar geen aantasting door knolvoet optreedt. Dit is ook terug te vinden in de rasnamen van de gele savooiekool, zoals in Langendijker Bewaargele en Langedijker Vroege Gele en Langedijker Herfstgele. Ook vindt er nog teelt plaats in Limburg en Noord-Brabant, maar daar moet een ruime vruchtwisseling toegepast worden.

Koolgeur

De typische koolgeur is goed te voorkomen. Kook om te beginnen op matig vuur en met een goed sluitende deksel op de pan. Je hoeft dan enkel de kooktijd in de gaten te houden. Koolgeur ontstaat enkel wanneer de kool te lang wordt gekookt, dus langer dan 10 minuten. Als je toch liever erg gare kool hebt, kun je ook een beschuitje of een sneetje brood aan het kookwater toevoegen. Dat zal de geur grotendeels wegnemen.

Geschiedenis

De allereerste vermelding van koolsoorten dateert van 600 voor Chr. in de Griekse literatuur. Het woord dat daar gebruikt werd geeft aan dat de stengels werden gegeten, dus was de plant misschien een primitieve bloemkool of broccoli. In 77 na Chr. wordt geschreven over koolsoorten met harten van 30 cm doorsnede die nauw verwant waren aan koolrabi. In de ruim drieduizend jaar dat de wilde vorm van de kool is gekweekt, is er een groot aantal verschillende groente uit ontwikkeld.

Leuk om weten

Taxonomische indeling

Groene kool
Biologisch getelde groene kool
Taxonomische indeling
Rijk	Plantea (Planten)
Stam	Embryophyta (Landplanten)
Klasse	Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade	Angiospermae (Bedektzadigen)
Clade	'nieuwe' Tweezaadlobbigen
Clade	Malviden
Orde	Brassicales
Familie	Brassicaceae (Kruisbloemenfamilie)
Geslacht	Brassica (Kool)
Brassica olerace

Voedingswaarde

per 100 gram Bereid

24   Kcal
92   gr. water
5,41 gr. koolhydraten
1,80 gr. eiwit
0,09 gr. vet
2,80 gr. vezels
                     

Mineralen

30   mg. calcium, Ca
0,38 mg. ijzer, Fe
24   mg. magnesium, Mg
33   mg. fosfor, P
180  mg. kalium, K
260  mg. natrium, na
0,23 mg. zink, Sn0,10 mg. koper, Cu
                     

Vitaminen

0,02 mg. A (Retinol)
0,05 mg. B1 (Thiamine)
0,02 mg. B2 (Riboflavine)
0,15 mg. B6 (Pyrixodine)
46   µg. B11 (Foliumzuur)
17   mg. C (Ascorbinezuur)
                     

In andere talen

• FRANÇAIS: Chou de Milan, chou vert, chou de Savoi
• DEUTCH: Wirsingkohl
• ENGELS: Savoy cabbage
• ITALIANO: Cavolo verde
• PORTUGUÊS: Couve verde
• ESPAÑOL: Col verde
• DANSK: Grønne kål
• POLSKI: Pomidor zwyczajny
• NORSK: Grønn kål
• SVENSKA: Grönkål

Recepten

Groene kool met spekjes

Ingrediënten 4 pers.

• 500g spekblokjes
• 1 groene kool
• 1 sjalot
• 1 el. bloem
• 2 dl. melk
• 2 el. boter
• nootmuskaat
• Peper en zout

Bereiding

1. Snij de kool in kwartjes. Verwijder de harde middennerf. Schaaf de kwartjes fijn of snij ze in fijne reepjes. Pel en snipper de sjalot.
2. Blancheer de koolsnippers 10 minuten in gezouten water. Laat ze schrikken in ijswater en uitlekken in een vergiet.
3. Bak de spekblokjes knapperig in een nootje boter. Zet ze even aan de kant en fruit in het spekvet de sjalotsnippers glazig.
4. Doe er de kool bij. Laat 15 minuten stoven onder deksel. Schep af en toe om, doe er eventueel al een beetje melk bij.
5. Laat in een steelpannetje de rest van de boter smelten. Strooi er de bloem bij en roer glad. Leng aan met de melk en blijf roeren tot de saus bindt. Kruid met nootmuskaat, peper en zout.
6. Lepel de saus bij de kool. Schep er de spekblokjes door. Laat 1 minuut goed doorwarmen en serveer.

Gevulde groene kool

Ingrediënten 4 pers.

• 400 gr kippengehakt
• 1 ei
• 50 gr rozijnen(kan je eventueel als je dit niet lust uitlaten!)
• 2 dl kippenbouillon
• 2 eetl tomatenpuree
• 2 theel chili
• 1 groene kool
• 4 eetl boter
• 2 theel koriander

Bereiding

1. Haal een paar gelijkvormige bladeren van de groene kool en blancheer ze in kokend water tot ze beetgaar zijn. Laat ze uitlekken op een handdoek.
2. Meng het gehakt met het ei, de fijngehakte ui, de rozijnen, het paneermeel, het chilipoeder, nootmuskaat, peper en korianderpoeder. Vul de koolbladeren met het gehaktmengsel en maak er pakketjes van door ze met een houten prikker vast te zetten.
3. Bak de gevulde koolbladeren kort een weerszijden aan.
4. Neem de pakketjes uit de pan en voeg op een lager vuurtje de tomatenpuree toe met de kippebouillon.
5. Leg de pakketjes terug in de pan en laat 30 minuten stoven.

Bron : Solo open kitchen